Jaren geleden werd ik geraakt door de eerste paar bladzijden van een boek over verandermanagement. Er werd een verhaaltje verteld over een man die een aantal vissen in een kleine kom had en dat zo zielig voor hun vond. De vissen zwemmen alleen maar in rondjes, dat moet toch anders kunnen? Hij besloot een hele grote bak te kopen en daar een waar zwemparadijs van te maken. Watervalletjes, verschillende zwempaden, veel ruimte, mooie kleuren ect. Dit met de hoop en verwachting dat de vissen met veel plezier op ontdekkingsreis zouden gaan. Het tegendeel bleek waar. De vissen werden in de bak gelaten en zwommen gewoon nog steeds hun zelfde rondjes….
Dit als metafoor voor HR- visies, ontwikkelingsprogramma’s, enzovoort, enzovoort. Die met goede bedoelingen, maar zelfontwikkelde plannen de mensen in beweging willen krijgen.
Met het opleggen van jouw idee bereik je niet de door jouw gewenste resultaten!
Of zoals Harvard professor Rosabeth Moss Kanter zegt: ‘When we do change to people they experience it as violence. But when people do change for themselves they experience it as liberating.’
Resultaten
Zowel in de literatuur over organisatiepsycholpgie, als in al onze eigen ervaringen, begrijpen we dat we voor optimale samenwerkingsresultaten een aantal voorwaarden nodig hebben. Vertrouwen, veiligheid, een gezamenlijk doel, eigenaarschap, leiderschap, open dialoog, feedback cultuur, niet praten over maar praten met, talentontwikkeling, betrokkenheid en zelfsturing.
Community ontwikkeling
Wat ik zo mooi vind aan de term community is dat iedereen daar wel een associatie mee heeft dat in de buurt komt van mijn eerder hierboven beschreven resultaten. In een community hebben we een prettige leefomgeving omdat we elkaar kennen, erkennen, betrokken zijn, gezamenlijke waarden en/of doelen hebben. Dus daar is vertrouwen, dialoog etc. nodig om dat te realiseren.
Leiderschaps guru, auteur en Ted Talk spreker Seth Godin verwoordt dit zo in zijn gelijknamige boek, Tribes we need you to led us…. een community is als een groep mensen die met elkaar verbonden zijn met een gemeenschappelijk idee.
Hoe transformeer je een organisatie, team, een netwerk, of wijk naar een community?
Laat ik duidelijk zijn. Ik geloof dat dat kan. Ik geloof erin dat er “interventies” mogelijk zijn waarmee we mensen in beweging krijgen. Maar dat is niet eenvoudig. Voor een duurzaam resultaat is daarbij gezamenlijkheid nodig en moeten de mensen die jij in beweging wilt krijgen dat ook echt zelf willen. Vanuit intrinsiek leiderschap en innerlijke motivatie. Het lijkt een open deur maar waarom zijn er dan nog zoveel programma’s gericht op het overbrengen van wat jij wilt? Logisch want natuurlijk wil jij, het liefst zo snel mogelijk, wellicht onder druk van een opdrachtgever, collega’s, donors op korte termijn resultaten zien. Ik weet het uit een eigen ervaring, het is een duivels dilemma.
Assest Based Community Development.
Vanuit mijn eigen rol als organisatieadviseur, leiderschapscoach en oprichter van de stichting Che Amigo loop ik steeds tegen dit dilemma aan, hoe zorg ik ervoor dat ik niet teveel mijn idee/methode opleg? In het boek, leiderschap in mijn community beschrijf ik deze ervaringen en wat wij kunnen leren van de communities in Argentinië, Colombia, Peru en Bolivia. We werkten in kwetsbare wijken. Stapje voor stapje ging ik begrijpen dat te veel sturen niet werkt. En pas vorig jaar kwam ik in contact met een filosofie en onderzoeken die dat onderstrepen.
Vanaf de jaren ‘80 hebben onderzoekers in Amerika vele verschillende methoden van wijkontwikkeling onderzocht en kwamen toen al tot de conclusie dat de meest effectieve manier om mensen te ontwikkelen is om mensen als gelijkwaardig te zien en dus zo te behandelen. Deze manier van kijken is gebaseerd op de kern van Asset Based Community Development, namelijk “ From what’s wrong to what’s strong. We kijken naar het talent en de bronnen die al aanwezig zijn. Zie hierover een inspirend Ted Talk van Cormac Russell.
Hoe gaat dat in zijn werk? Praktisch.
Deze zienswijze werkt vanuit leidende principes, een aantal organische stappen, en op verschillende lagen. Vanuit het niet weten gaan we de gesprekken en interventies aan. Werkvormen vanuit deep democracy, systemisch werk en geweldloze communicatie helpen daarbij.
De kernvraag is wat willen we met elkaar. Maar wellicht kunnen we alle interventies en stappenplannen wel in de prullenbak gooien als we in staat zijn om met een kop koffie, stukje taart een gesprek te kunnen voeren waarin we echt naar elkaar luisteren. Probeer het eens zonder een bepaald resultaat te willen bereiken. Veel succes;)
Jasper Wegman,
Senior adviseur bij EMMA en oprichter van de stichting Che Amigo
